Termunten

01-08-2010
Vandaag Ronny zijn verjaardag gevierd in Termunten. Hij is daar op vakantie en zaterdagavond daar heerlijk een BBQ gehad. Zondagochtend vroeg wakker gemaakt door ons schattige neefje en heerlijk buiten ons ontbijtje gegeten. Dat is wel even een zaligheid om de hele dag buiten te zitten, dat doen wij eigenlijk nooit op ons balkonnetje. Na de cadeautjes uitgepakt te hebben het douche ritueel, we waren met meerdere blijven slapen, en toen we dat allemaal gedaan hadden even de kerk in geweest, die ons de hele nacht om het half uur heeft gewekt. De kerk stond op +/- 50 meter afstand.
Wat een prachtige kerk aan de buitenkant, binnenin wat saai maar zeker de moeite om te kijken. Veel verhalen en uitleg gekregen waar alles voor was. We zijn ook de kerktoren ingeklommen en dat werd steeds donkerder. Dus even een zaklamp beneden halen om goed de trap treden te kunnen zien en in welke hoek ik het fototoestel moest aflaten gaan.
Na het middageten zijn we de twee mooie gebieden ingegaan, om de zeehonden te zien, we hebben ze zien liggen alleen niet zo heel dichtbij. En vanuit de uitkijk toren hebben we de lepelaars gezien. Het was een leuk weekend en hebben genoten van de gastvrijheid en het mooie gebied

Termunten is een dorp in de gemeente Delfzijl in de provincie Groningen. Het dorp is ontstaan op een wierde aan de Eemsmonding. Het lag bij de monding van het riviertje de Munte of Oude Ae. Deze ontsprong in de buurt van het huidige Wildervank. Bij Muntendam werd dit riviertje in de middeleeuwen afgedamd. Op oude kaarten zoals die van Jacob van Deventer en de Hattinga-Atlas is sprake van twee dorpen: Grote Munte en Lutke Munte. Deze laatste wordt ook wel Kleine Munte genoemd. Lutke Munte werd ten onrechte op de plaats van het huidige Termunten getekend, terwijl de plaats van Grote Munte wisselt. De Hattinga Atlas plaatst haar op de plek van het huidige Termunterzijl. Lutke Munte is echter de terp ten westen van het Kleine Diep (de voormalige Munte of Ae) terwijl Grote Munte de terp ten oosten van dat riviertje betrof. De kerk van Lutke Munte is afgebroken in de 16e eeuw waarbij de stenen volgens een 16e-eeuwse bron voor de dijk zijn gebruikt.

Aan de overkant zien we de windmolens van Duitsland liggen. Een zeilbootje en een vogel in beeld geven het toch een apart sfeertje

De Punt van Reide is een oude oeverwal van de rivier de Eems. Nu is het een buitendijkse landtong die tussen 1300 en 1500 ontstond, doordat het land ten oosten ervan werd weggevaagd door het zeewater. In die tijd ontstond de Dollard. Voor de overstromingen waren er op de oude oeverwal twee dorpen: Westerreide en Oosterreide. Beide dorpen werden gescheiden door de monding van de Reider Ae en de Reiderzijlen. Tijdens de Tachtigjarige Oorlog was Reide van strategisch belang omdat van hieruit de scheepvaart op de Eems kon worden beheerst.

Daar liggen de zeehonden, het waren twee banken waar ze op lagen en we telde er toch heel wat. Een mooi moment om te nu zo in het echt te zien. Toch leuker als in Pieterburen.

Op de Punt aan het uiteinde ervan vinden we twee wierden, ten teken dat hier eeuwen geleden bewoning is geweest. En niet alleen hier maar ook in het wadgebied ten oosten van de Punt. De Punt zelf is kweldergebied: alleen bij stormvloed loopt het terrein onder. Echter het uiteinde, waarop de twee wierden, blijft doorgaans droog. Dit vertaalt zich ook in de vegetatie. Op de kwelders een zoutwatervegetatie: kweldergras, zeealsem, Engels slijkgras en hier en daar wat zeekraal. Op de wierden gewone planten als brandnetel, zilverschoon en madeliefjes. Soms worden er zelfs weide-champignons aangetroffen.

Zeehonden onderde dijk bij de Punt van Reide

Dwars over de landengte lopen twee prielen, natuurlijke geulen die voor de afwatering zorgen. Op de grens van land en zee en heel afgelegen, zal het duidelijk zijn dat de Punt van Reide een oase is voor rustzoekende vogels die op of in de buurt van het wad voedsel zoeken. In het broedseizoen wordt van dit buitendijks gebied druk gebruik gemaakt. Punt van Reide, doorgaans alleen vanaf de dijk te bezichtigen. Zonder verrekijker begin je hier niet veel. Al was het alleen maar om op afstand de 50 à 100 zeehonden te zien, die bij eb op de slikbanken ten oosten van de landengte vrijwel altijd zichtbaar zijn.

Hoe glad kan het zijn. Dit is gewoon een glijbaan om over heen te lopen en gelijk zuigt het je schoen vast.

Het laatste grote bouwwerk dat op de Punt van Reide stond, een boerderij, werd omstreeks 1865 afgebroken. Toch stond er in 1940 bij het begin van de oorlog nog een bouwval of ruïne op de voorste wierde. Het is niet meer bekend wat het geweest is. De ruïne werd in het begin van de oorlog door de Duitse is opgeruimd. Het vrijgekomen puin werd gebruikt voor de versteviging van de noordkant van de Punt om afslag tegen te gaan.

Een overzichtsfoto van de Punt van Reide

De Punt van Reide is een schiereilandje, gelegen tussen de Dollard en de Eems.

Broekspijpen omhoog en toch proberen om bij de zeehonden te komen. Maar dat ging echt niet. Ik denk dat we 20meter hebben gelopen en weer terug zijn gegaan.

De lepelaars en ganzen zijn hier heel veel aanwezig. Met de kleinere vogelsoorten ben ik nog niet zo thuis. Maar ook die zaten er behoorlijk veel tussen.

Polder Breebaart, een toevallige polder. Een gepland buiten- dan wel binnendijks kanaal werd afgeblazen. De reeds voltooide sluis werd afgebroken, een stukje gegraven kanaal bleef achter in de Punt van Reide. De Deltadijk werd gelegd over het tracé van de dijk die langs het niet voltooide kanaal was gepland. Tussen de Dallingeweersterdijk en de Deltadijk bleef Polder Breebaart als het ware "over".



De Hervormde Kerk van Termunten, de Ursuskerk, dateert uit de dertiende eeuw. De huidige kerk is gebouwd op een fundament uit de twaalfde eeuw en was ooit een veel grotere kruiskerk. Wat resteert is het romano-gotische koor en een klein deel van het schip. In de 19e eeuw is de oorspronkelijke middeleeuwse toren, die los stond van de kerk, ingestort en afgebroken. De huidige toren werd in 1951 gebouwd. Het oorspronkelijke orgel ging aan het eind van de 2e wereldoorlog verloren. Na 65 jaar heeft de kerk sinds begin april 2010 weer een eigen gerestaureerd Lohman-orgel.

De toren is echter nieuw en dateert van na de Tweede Wereldoorlog

De kerk is gewijd aan de heilige Ursus, die tevens de patroonheilige van het klooster Menterne was. De Ursuskerk is de voormalige kloosterkerk. Zij maakte deel uit van een groot complex, dat in het begin van de Tachtigjarige Oorlog door de geuzen is geplunderd. In de jaren erna zijn grote delen van de kerk afgebroken. De huidige kerk is slechts restant van de oorspronkelijk kerk.

In de kerk staat een romaans doopvont uit de twaalfde eeuw.


één strofe: van het gedicht van Fons van Wanroij
"Dat is genoeg voor mij
en ook voor dit kerkje aan zee,
eenzaam overgebleven schip,
het kon zich maar amper staande,
houden. Elementen zwijgen nooit,
hoor het aanwaaien van de angst."









Tot de volgende...