Vandaag gaan we de Vale Ouwe rit rijden, we starten bij het
waar ik jullie al het een en ander van heb laten zien in dit blogje.
Dit museum ligt in Beekbergen. Een leuker startpunt is er voor mij niet,
wat is het genieten, een molen en oude auto's.
Het monumentale voormalige hoofdzendergebouw Gebouw A, ook wel de
Kathedraal genoemd, is het opvallendste gebouw van het complex. Dit kolossale
gebouw in Art Deco stijl is geheel opgetrokken uit gewapend beton.
Gebouw A werd ontworpen door de architect J.M. Luthmann. De watertoren,
enkele woonhuizen en voormalige hotel van Radio Kootwijk zijn eveneens van
de hand van Luthmann. Met de bouw van woningen voor de werknemers
van Radio Kootwijk ontstond een klein dorp met voorzieningen.
Het zendstation Radio Kootwijk vormde lange tijd het middelpunt van de
radiotelefonie en telegrafie en het lange afstand radioverkeer met schepen
en vliegtuigen over de gehele wereld.
Het zenderpark werd destijds gedomineerd door een groot aantal zendmasten,
waaronder 6 masten van 212 meter hoog die nodig waren voor de langegolfzender.
Door de ontwikkeling van nieuwe telecommunicatietechnieken, zoals
satellietverbinding, verloor Radio Kootwijk aan het einde van de
20ste eeuw haar positie als zendstation.
Uiteindelijk heeft KPN alle activiteiten gestaakt op Radio Kootwijk en werd in
2004 het gehele complex van natuurterrein en gebouwen verkocht aan de
Staat der Nederlanden.
De organisatoren hebben duidelijk hun best gedaan om de mooiste wegen aan
ons te laten zien in deze omgeving.
En zo komen we aan bij Kasteel Staverden.
Hier ben ik al een paar keer geweest, ook een fotocursus gehad van LouLou
waar ik met natte sokken en broek uit het riviertje ben gekomen.
De bovenslagwater molen kun je HIER vinden.
Landgoed Staverden ligt tussen Ermelo en Elspeet op de noordwest flank van
de Veluwe, in een prachtige bosrijke omgeving. Het landgoed bestaat uit een
landhuis, een koetshuis, een oranjerie en een fraai aangelegd park.
Met zijn grote aantal bouwwerken mag Staverden zich een´kasteel nederzetting`
noemen. De bebouwing en inrichting van het landgoed kreeg vooral in de 19de eeuw
en het begin van de 20ste eeuw vorm. De boerderijen en de meeste andere
gebouwen dateren uit die tijd. Enkele boerderijen hebben nog steeds een
completen erfinrichting met schuren, bakhuisjes, putten, pompen en
zelfs een kleine schaapskooi.
Op het landgoed staan 18 bijzondere boerderijen. Akkerzicht is gebouwd als
dubbele boerderij. De boerderijen Dennehoeve en Klein Dennehoeve hebben
beide een T vormige plattegrond. Dit is een ongebruikelijke vorm voor
deze streek.
Boerderij Kijk Over en De Leemkuil zijn hallenhuisboerderijen.
Boerderij Kijk Over heeft bijzondere details zoals een brede,
asymmetrische gevel met vlechtingen.
Op het zuiderlijk deel van het landgoed staat de voormalige boerderij
Meerhoeve. Deze heeft een ongebruikelijke verhoogd middengedeelte van
het woonhuis. Het grote bakhuis, de gietijzeren hekposten en de oude
erfbeplanting maken deze hoeve bijzonder.
Boerderij De Molen is gebouwd als vervanging van de korenwatermolen die
indertijd aan de molenbeek stond. De traditioneel vormgegeven Leonorahoeve
uit 1918 is bijzonder. Deze is namelijk gebouwd uit kalkzandsteen,
wat destijds een nieuw materiaal was.
Het huidige landhuis Staverden is ongeveer een eeuw oud. Het wordt vaak een
" Kasteel" genoemd vanwege de veel oudere geschiedenis. In de 14de eeuw
werd het toenmalige stenen gebouw namelijk verbouwd tot een kasteel.
Na diverse verbouwingen in de loop der eeuwen, werd het huis begin 1900 vergroot
tot het huidige "kasteel". In het ontwerp zijn Jugendstil-elementen te
herkennen. Het landhuis heeft nog altijd de indeling uit die tijd.
ook schouwen, betimmeringen, trappenhuis, glas-in-lood en wand- en
vloertegels zijn nog authentiek.
Aan het voorplein staat een groot dienstgebouw uit de 19de eeuw. Het is een
koetshuis waarin ook stallen en een koetsierswoning zijn ondergebracht. Het
koetshuis is op de funderingen van een 17de eeuws koetshuis gebouwd. Het
stalgedeelte is compleet bewaard gebleven met paardenboxen, ruiven,
naambordjes, betegeling en klinkerbestrating.
Tussen 1909-1924 zijn er arbeidswoningen gebouwd. Het jachthuis stamt ook uit
die tijd en heeft een oude jachtkamer die nog geheel intact is, inclusief een
vijftal wandschilderijen. In dezelfde periode is het grote houten landhuis De Witte
Pauwen in Noorse stijl gebouwd. De nokkam heeft de vorm van twee pauwen
waarvan de staarten elkaar in het midden van het dak raken. Pauwmotieven
komen ook terug in de glas-in-loodramen. De tuinmanswoning en
oranjerie dateren vermoedelijk uit de 19de eeuw. In de oranjerie is
tegenwoordig een brasserie gevestigd.
Vanaf 1651 kwam een lanenstelsel tot stand. De huidige statige lanen van de
Allee en de Staverdenseweg zijn een restant. In de 18de eeuw bracht een architect
rond het huis veranderingen in landschapsstijl aan. Hij legde tussen de
oude lanen slingerende paden aan. In 1907 werd een ontwerp in gemengde
stijl uitgevoerd. Ten zuiden van het kasteel en de bijgebouwen werd een
geometrische tuin aangelegd. Deze bestond uit rechthoeken met geometrische
patronen. In een van de rechthoeken kwam een doolhof, gebaseerd op een
ontwerp van een eeuw eerder. Aan de randen van het park werd de
landschapsstijl gehanteerd. Deze aanleg is nog steeds herkenbaar.
Via een mooi bos weggetje komen we aan bij Kasteel Cannenburch.
Kasteel Cannenburch ligt op de Noord-Veluwe, in het dorp Vaassen. In geen ander
huis of kasteel van Geldersch Landschap en Kastelen zijn zoveel portretten en
voorwerpen van de vroegere bewoners te zien als hier.
Kasteel Cannenburch stamt al uit de middeleeuwen. Toen de beroemde veldheer
Marten van Rossem het kasteel in 1543 kocht, was het een ruïne. Bovenop de
resten bouwde hij het huidige kasteel Cannenburch.
Marten van Rossem was al 65 jaar en bouwde de Cannenburch als jachtslot voor
zijn oude dag. De Cannenburch leek wel op een kasteel, met hoektorens,
gracht en ophaalbrug. Maar de muren waren veel te dun en de ramen te
groot om het kasteel goed te kunnen verdedigen.
Waarom de Cannenburch op deze plek op de Veluwe is gebouwd, is niet bekend.
Misschien was er in de vroege middeleeuwen een kruispunt van twee handelswegen.
Op zo'n kruispunt stond meestal een gebouw waar reizigers en handelaren
konden overnachten. Zo waren ze meteen beschermd tegen vele struikrovers
die de woeste vlakte van de Veluwe onveilig maakten. Waarschijnlijk
werd het oorspronkelijk kasteel gebouwd door de hertogen van Gelre als
jachtslot of als overnachtingsplaats.
Na de dood van Marten van Rossem kwam het kasteel in handen van zijn neef
Hendrik van Isendoorn á Blois. Deze familie heeft het kasteel tot 1881 in bezit
gehad. Rond 1750 woorden Anna van Renesse op de Cannenburch. Zij was getrouwd
met Johan Frederik van Isendoorn à Blois. Anna was een bijzondere kasteelvrouw.
Omdat haar echtgenoot vaak weg was, zorgde Anna voor het kasteel. Zij was
ook verantwoordelijk voor de boerderij en de twintig watermolens.
Uit het kasboek dat zij bijhield, blijkt hoe het dagelijks leven op het kasteel eruit zag.
De bewoners aten veel vers vlees, dronken koffie en thee en lieten wijn uit
Spanje en Frankrijk komen. Ook Sinterklaas en carnaval werden
uitbundig gevierd.
De familie was katholiek. Dat is opmerkelijk, want het grootste deel van de bevolking
op de Veluwe was gereformeerd. Na de reformatie mochten er geen openbare
katholieke kerkdiensten gehouden worden. Daarom bouwde de familie een
eigen huiskapel in het kasteel.
Tussen 2007 en 2010 heeft Geldersch Landschap en Kastelen hard gewerkt
aan de restauratie en opnieuw inrichten van park, kasteel, twee andere
gebouwen en het voorplein.
In het park kunnen mensen die daar verstand van hebben wel 450 jaa
r geschiedenis van tuin- en parkaanleg terugvinden.
Van het huis zoals Marten van Rossem het bouwde, zie je nog een beetje terug.
Rond 1750 werd het kasteel flink uitgebreid. De bewoners lieten het volgens de
laatste mode inrichten. Vanaf 1881 werd het kasteel een paar keer verkocht.
De laatste eigenaar was een Duitse familie. Na de Tweede Wereldoorlog
heeft de Nederlandse staat het kasteel in beslag genomen. Zij verkocht het in
1951 voor één gulden aan de Stichting Vrienden der Geldersche Kastelen.
Beeld Maarten van Rossem, heerlijk zittend op een bankje..
We rijden een stukje over de Ysseldijk richting Welsum en dan
volgen we de Bandijk.
In Teuge nemen we even een stop om bij de zweefvliegtuigen te kijken.
En zo komt er weer een eind aan een prachtige dag.
Op naar de bitterballen.
Datum: 16 juli 2017
