Boekel molen

De geschiedenis van de molen gaat terug tot in het midden van de zeventiende eeuw, toen hij werd gebouwd door de Hollander Jan van Riemsdijk.

Het oudste jaartal dat in de molen te vinden is, dateert 1703 en hierachter staat de naam van de toenmalige eigenaar. Later is de molen naar Boekel overgeplaatst en werd eigendom van een zekere Peter Klefas, die in 1785 zijn naam in een der balken gekrast heeft met het molenaarsteken, de zogenaamde viertaksrijn.

Vanaf 1830 was de molen eigendom van de familie Van Boerdonk. In 1862 kwam Nicolaas Coppens, afkomstig uit Bakel en telg uit de bekende Brabantse molenaarsfamilie op de molen werken. In 1868 kocht hij de molen en bemaalde hem vervolgens tot zijn overlijden in 1879. Daarna zette zijn zoon Huub het bedrijf voort, vanaf 1895 daarin bijgestaan door diens broer Willem.

In 1904 vertrok Huub Coppens naar Geffen. Willem Coppens bleef in Boekel werken totdat hij de molen in 1919 verkocht aan Josephus Verbeek. Ook deze  stamde uit een oude Brabantse molenaarsfamilie. Toen hij in 1928 overleed werd het bedrijf door zijn kinderen voortgezet en tenslotte was alleen zijn J.C. Verbeek eigenaar en molenaar.

In 1934 besloot Verbeek een motor aan te schaffen. Deze grote ééncylindermotor ( met een maalstoel) kwam in een aanbouw van het muldershuis te staan. Het windbedrijf bleef evenwel nog hoofdzaak. Alleen bij windstilte of wanneer het extra druk was maakte men gebruik van de motor.

Gedurende zijn bestaan heeft de molen vele aanvallen van de natuur, maar ook van oorlogsgeweld moeten doorstaan. Zo werd in 1901 door een windhoos de kap van de molen gerukt. In het oorlogsjaar 1944 liep de molen tijdens een beschieting zware schade op. Als gevolg moest de houten as worden vervangen door een exemplaar van gietijzer.

Rond 1950 werd een lage loods achter de molen gebouwd en daar ging men elektrisch malen met Jaspers hamermolen. De molen kwam stil te staan en weldra trad verval in. 

Toen Verbeek niet veel later begon met sloopwerkzaamheden, ging er een algemeen protest op van de zijde van de Kerkstraatbewoners. Ook de gemeente Boekel wilde de molen graag behouden en zo kwamen gesprekken op gang. Beide partijen kwamen via een moeizame weg tot een akkoord, waarbij onder andere vereniging "De Hollandse Molen" advies verstrekte. Bij raadsbesluit van 11 maart 1959 werd de molen door de gemeente aangekocht. Zo bleef dit monument door Boekel behouden. Aan te nemen is, dat de molen kort daarop is hersteld. 

Rond 1970 werd het uiterlijk van de molen nogal gewijzigd: daarvoor was de kast wit geverfd met een donkergroene bies. Het galerijhek was geheel anders van vorm. De deuren waren wit met groene zandloper en een grote rode stip in het midden. De schoren waren eveneens wit. Bij een grote schilderbeurt verfde men de kast okergeel met een witte bies.

De molen werd eind jaren '80 door molenmaker Beijk gerestaureerd. De ingekorte Potroeden, ooit door grootvader Verbeek in Zuid-Holland tweedehands gekocht, werden vervangen door nieuwe gelaste exemplaren. De oude roeden gingen naar "De Onderneming" te Schayk ( die met dit derdehands materiaal een 'schertsrestauratie kreeg...). In september 1989 werd de 160.000,00 gulden kostende restauratie voltooid en kon de standerdmolen in principe weer draaien.

Helaas kreeg de molen, bij vonnis van het gerechtshof te 's-Hertogenbosch in december 1989 een draaiverbod onder dwangsom opgelegd. Dit vanwege een al jarenlang durende kwestie over het eigendom van de grond rondom de molen: die is namelijk maar zeer ten dele bezit van de gemeente Boekel, bepaalde stukken zijn particulier. Als gevolg hiervan was het na 1959 niet goed meer mogelijk, de molen te laten draaien.

Dit is bijzonder te betreuren: deze standerdmolen is gelegen op een schitterende plaats in het dorp, op een berg aan een driesprong, in het verlengde van de brede Kerkstraat. De molen sluit die als het ware af.

De toekomst van deze molen als levend monument is onzeker: op de huidige plaats mag de molen niet draaien omdat het wiekenhuis deels over privé-terrein draait. Ieder plan om de molen iets te verplaatsen, zodat de molen in ieder geval weer kan worden gekruid en gedraaid, is getorpedeerd. De fraaie ligging ten opzichte van de Kerkstraat is op die manier een nadeel gebleken. Pal naast de staartbalk staat sinds jaar en dag zelfs een muur, om de grens tussen molen- en privéterrein aan te geven.

Het is zeer te hopen, dat voor deze bijzondere vervelende zaak een keer een oplossing komt!

Voor de molen zelf werd de zaak er, na jaren niet te hebben mogen draaien, niet beter op. Nadat er een tijdlang verveloos en zonder voorzomen bij te hebben gestaan, werd in het voorjaar van 2010 een grote schilderbeurt uitgevoerd en werden ook enige zaken vernieuwd, zoals heklatten, enige traptreden en deuren. Met grote moeite is de molen toen enige malen rondgetrokken. De roeden, bepaald nog niet oud, bleken door de jarenlange stilstand alweer in matige staat.

Deze molen heeft, voorzover bekend, nooit een naam gehad.

Vermoedelijk de enige molen in Nederland die van hogerhand niet mág draaien.

Info Molendatabase nummer 502