Jan Pol

Deze  als "rogge-en gerstmolen" (koren- en pelmolen) ingericht stellingmolen werd in 1876 gebouwd als opvolger van een in 1820 gebouwde molen , die in 1875 als gevolg van blikseminslag was verbrand. Aangenomen wordt, dat dat nog altijd een standerdmolen was.

Het achtkant van de in 1876 gebouwde hoge stellingmolen was niet nieuw: Jan Pol, de laatste particuliere eigenaar, stelde altijd dat zijn molen houtzaagmolen in Amersfoort was geweest. Dit is in zoverre juist, gebleken, dat bovenin het achtkant zgn. krukbalken aanwezig zijn, duidelijk bewijs dat dit achtkant ooit een houtzaagmolen diende. Welke molen dat precies was, is nog niet uitgezocht.

Verval, maar ook het herstel daarvan, is deze molen bepaald niet onbekend: in 1958 werd de molen grotendeels onttakeld, waarna in 1971 uitwendig herstel volgde door de familie Huberts. Helaas bleek deze restauratie niet voldoende, want hoewel de molen daarna regelmatig draaide en onder meer als lesmolen voor vrijwillige molenaars werd gebruikt, ging de toestand snel achteruit; later volgde zelfs wederom onttakeling.

In 1980 verkocht de weduwe Pol molen en molenaarswoning aan de plaatselijke huisarts K.E. Lameris. Door een schoorbreuk had de molen vanaf ca. 1986 al niet meer kunnen kruien. Een nieuwe lange schoor lag naast de molen maar financiële middelen ontbraken om hem te plaatsen.

In 1988 wilde Lameris de molen verkopen, volgens verhalen zou onder meer Schiermonnikoog interesse hebben gehad. De toenmalige gemeente Dalen liet het zover niet komen en kocht de molen aan.

In 1992/94 volgde een nieuwe restauratie, waarbij de roeden, na te zijn gerepareerd, weer werden gestoken en het kruiwerk grondig te herzien. Dit herstel werd uitgevoerd door de familie Doornbosch.

De molen werd ingericht als museum, maar bleef daarbij maalvaardig.

In 2009 werden door de familie Molema de bovenbonkelaar vernieuwd en het bovenwiel van nieuwe kammen voorzien, zodat er ook weer kon worden gemalen. Dat dat bovenwiel zelf geheel moest worden vernieuwd, was inmiddels ook duidelijk: het oude was slecht en te vaak provisorisch hersteld om te kunnen worden gehandhaafd. In zomer van 2014 was het zover: het nieuwe bovenwiel werd in de werkplaats gereedgemaakt, waarna men het oude wiel in brokken zaagde en afvoerde. Daarna kon het nieuwe wiel in onderdelen worden opgebouwd en gecentreerd. Op 10 juli 2009 maakte de molen met het nieuwe wiel de eerste rondjes.

In het vroege najaar van 2015 is onderzoek gedaan naar het verzakken van de molen, dit onder meer doordat de molenstenen steeds minder goed liepen. Het verzakken is later gestabiliseerd en de molen kan nog steeds malen!

Bij de grote restauratie van 1971 kreeg de molen de naam"Jan Pol" , naar de laatste molenaar. Voor die tijd werd al gesproken van de 'de molen van Pol'.

Het is de hoogste nog bestaande molen van Drenthe.

Molendatabase nr. 5