De Buitenmolen

De oudste vermelding van een molen op deze plaats dateert uit 1408. Zevenaar maakte toen deel uit van het Hertogdom Kleef. Sinds 1510 bevond dit hertogdom zich met de graafschappen Gulik en Mark en het land Ravensberg ( bij Bielefeld) in één hand. In 1666 kwamen deze gebieden aan Frederik Wilhelm von Hohenzollern, keurvorst van Brandenburg, beter bekend als de Grote Keurvorst, tevens landheer van het hertogdom Pruisen. Sinds 1701 werd van het Brandenburgs-Pruisische gebied ( sindsdienPruisen geheten) Berlijn de hoofdstad. In 1806 werd het rechts van de Rijn gelegen gedeelte van het oude hertogdom Kleef ( de huidige Nederlandse gemeente Zevenaar, Duiven en Wehl) een deel van het hertogdom Berg. In 1808 kwamen Zevenaar, Duiven en Wehl bij het toenmalige Koninkrijk Holland. Na de verdrijving van de Franse bezettingstroepen uit Nederland in 1813, kwamen deze drie plaatsen tot 1 juni 1816 nog onder het Koninkrijk Pruisen. Vanaf die datum zijn ze onderdeel van het Koninkrijk der Nederlanden.

Wie vanwege het jaartal 1408 denkt, dat deze molen de oudste nog bestaande molen van Nederland is, vergist zich zeer waarschijnlijk. Bouwhistoricus Dick Zweers kwam na grondig bestudering van en vergelijking met vrijwel alle Nederland en Duitsland nog bestaande torenmolens en hun restanten, tot de conclusie, dat het metselwerk op zijn oudst uit ca. 1500 kan dateren en niet eerder. Verder is het zo goed als zeker, dat er eerder op deze plaats een standerdmolen stond. Oudere vermeldingen hebben dus zeer waarschijnlijk betrekking op een standerdmolen en niet op de huidige torenmolen; destijds werd gesproken van de "Hertogelijke wind- en rosmolen buiten Zevenaar", een zelfde situatie dus thans (weer) in Zeddam

Tot 1866 bleef de molen in beheer als domeingoed ( bezit van de landsheer). In dat jaar werd de molen verkocht aan de toenmalige pachter Jac, van Grinten. Diens erven verkochten het in 1879 aan de molenaarsknecht Johannes Gerritsen. Omstreeks 1930 werden van deze bovenkruier de wieken ( toen met zelfzwichting) en de staart afgenomen en leeggehaald en werd de molen een motormaalderij, die in 1955 werd stilgelegd. De romp (met daarop een lege kap) bleven evenwel gespaard. In 1958 werd de molen verkocht aan F.Th. Korthaus, die op zijn beurt de molen in 1966 overdeed aan de gemeente Zevenaar.

In 1969 en 1970 werd de molen gereconstrueerd. Gekozen werd toen voor een echte houten as, evenwel met ijzeren roeden. In 2002 werden as, roeden en voorkeuvelens vervangen.

Het kruiwerk van de molen is opvallend: het wordt via tandkransen en gaffelwielen bediend. Met de hand betekent één meter touw inpalmen dat de kap één centimeter verschuift. Terecht dat men daarom een elektromotor heeft gemonteerd! Kettingkruien ( vanaf de belt, d.m.v. een rondgaande ketting) is ook mogelijk.

De grootste met een houten as uitgeruste molen van Nederland.

Het metselwerk van de romp behoort tot het oudste nog bestaande molenmetselwerk in Nederland.

Info Molendatabase nummer 306